Có rất nhiều dị tật cột sống bẩm sinh gặp ở trẻ ngay trong giai đoạn bào thai như dị tật cột sống chẻ đôi và dị tật cột sống chẻ đôi. Hai bệnh có thể được phát hiện trong thai kỳ qua việc tầm soát hoặc khi trẻ đã trưởng thành.

Khái niệm gai đôi cột sống bẩm sinh và dị tật cột sống chẻ đôi

Khái niệm gai đôi cột sống bẩm sinh và dị tật cột sống chẻ đôi:

Gai đôi cột sống bẩm sinh

Gai đôi cột sống (hay còn được gọi là tật nứt đốt sống) là một dị tật bẩm sinh xảy ra do bất thường trong quá trình phát triển của ống thần kinh trong giai đoạn bào thai. Tình trạng gai đôi cột sống có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào của cột sống khi một phần của ống thần kinh không phát triển hoặc không được đóng hoàn toàn, trong đó phổ biến nhất là gai đôi L5, gai đôi cột sống S1 bẩm sinh,…

Gai đôi cột sống được chia thành 3 loại như sau:

• Gai đôi cột sống bẩm sinh ẩn: đây được cho là loại gai đôi cột sống nhẹ nhất với một khoảng trống nhỏ ở cột sống nhưng không có lỗ hở hay túi bị phình phía sau, bệnh nhân không bị rối loạn chức năng tủy sống. Loại này được phát hiện tình cờ trên X quang hoặc được phát hiện khi trẻ đến tuổi trưởng thành.
• Thoát vị màng tủy (Meningocele): Thoát vị màng tủy bẩm sinh là tình trạng khiếm khuyết cung sau của đốt sống và màng tủy bị lộ ra ngoài, nhưng không có mô thần kinh ở túi này.
• Thoát vị tủy – màng tủy: Trên lưng trẻ xuất hiện các túi nhỏ do tủy sống và màng tủy xung quanh bị đẩy ra ngoài Đây là tình trạng nứt đốt sống nghiêm trọng nhất, gây ra khuyết tật từ mức độ trung bình đến nặng, để lại nhiều di chứng đặc biệt nặng nề.

Dị tật cột sống chẻ đôi bẩm sinh

Dị tật cột sống chẻ đôi là một trong những dị tật bẩm sinh xuất hiện ở một phần hoặc toàn bộ cung sau của đốt sống, có thể ở một hay nhiều đốt sống.

Trong giai đoạn phôi thai (khoảng từ tuần thứ 3 – 5), quá trình phát triển khép ống thần kinh có điểm bất thường dẫn đến hậu quả thai nhi mắc dị tật cột sống chẻ đôi. Một đốt sống có cấu tạo bình thường bao gồm 1 thân, 1 cung sau và các mỏm gai.

Bất thường là khi tình trạng đốt sống không có cung sau hay cung sau không khép kín ống thần kinh, khiến cho các thành phần của ống thần kinh như màng tủy, tủy sống, rễ thần kinh và dịch não tủy thoát vị ra bên ngoài ống thần kinh. Hay những thành phần khác như mô da, mô mỡ và mô ruột lại rơi vào ống thần kinh và bị kết dính với tấm thần kinh.

Dị tật cột sống chẻ đôi được chia làm 2 loại là dị tật cột sống chẻ đôi thể kín và dị tật cột sống chẻ đôi thể hở.

Cách chẩn đoán các dị tật cột sống bẩm sinh

Các cách chẩn đoán các dị tật cột sống bẩm sinh sớm ở thai nhi và trẻ sơ sinh:

Chẩn đoán ở thai nhi

Một số xét nghiệm tầm soát trước sinh cho mẹ có thể giúp chẩn đoán dị tật cột sống bẩm sinh ở thai nhi như:

• Xét nghiệm AFP (alpha – fetoprotein): Xét nghiệm AFP là một phần của xét nghiệm tầm soát dị tật ống thần kinh (hay còn gọi là Triple test).
• Siêu âm: Bác sĩ chỉ định siêu âm ở tuần thứ 18 đến 20 có thể quan sát thấy dị tật nứt đốt sống bẩm sinh.
• Chọc ối: Chọc ối được cho là phương án xét nghiệm cuối cùng khi bác sĩ có nghi ngờ sau khi làm 2 xét nghiệm trên.

Chẩn đoán ở trẻ sơ sinh

Một số xét nghiệm lâm sàng được bác sĩ chỉ định ở trẻ như:

• X quang: X quang là lựa chọn đầu tiên giúp xác định tổn thương gai đôi cột sống hay dị tật khác.
• Cắt lớp vi tính: Chụp cắt lớp vi tính cột sống giúp đánh giá phần cung sau của đốt sống, phát hiện tình trạng não úng thủy hay thoát vị dịch não tủy.
• Cộng hưởng từ: Cộng hưởng từ (MRI) là kỹ thuật giúp đánh giá chi tiết các tổn thương tủy sống cũng như các bất thường phần mềm liên quan.

Điều trị gai đôi cột sống bẩm sinh và dị tật cột sống chẻ đôi

Hiện nay, xu hướng điều trị gai đôi cột sống và dị tật cột sống chẻ đôi đó là chữa bảo tồn bằng phương pháp nắn chỉnh Chiropractic. Đây là liệu pháp đã có lịch sử hơn 125 tại Mỹ và phát triển sang các nước châu Âu.

Dr.Allen Chiropractic là hệ thống phòng khám cơ xương khớp cột sống tiên phong trong việc ứng dụng Chiropractic trong điều trị các bệnh lý, trong đó có gai đôi cột sống. Hội đồng bác sĩ cột sống Hoa Kỳ trên 20 năm kinh nghiệm sẽ trực tiếp trị liệu, đưa các đốt sống bị sai lệch do gai xương gây ra, về đúng vị trí, từ đó giải phóng sự chèn ép lên rễ thần kinh, giảm đau cho người bệnh nhanh chóng mà không cần dùng thuốc.

Trên đây là chia sẻ của chúng tôi về các dị tật cột sống bẩm sinh ở thai nhi. Khái niệm, biểu hiện và các phát hiện bệnh ở thai nhi và trẻ sơ sinh. Hy vọng qua bài viết này các mẹ đã có thêm cho mình được những thông tin hữu ích.