Tê chân khi ngồi lâu là một dấu hiệu phổ biến mà ai cũng có thể gặp phải. Nguyên nhân thường xuất phát từ tư thế ngồi không đúng, khiến mạch máu bị chèn ép và gây tắc nghẽn, dẫn đến tê chân. Nếu cảm giác tê kéo dài và không có lý giải rõ ràng, người bệnh cần đề phòng các bệnh lý liên quan đến xương khớp, hệ thần kinh và tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ của tình trạng này.

Triệu chứng ngồi lâu bị tê chân

Phát hiện và hiểu được nguyên nhân gây tê chân khi ngồi lâu là quan trọng để đưa ra các biện pháp điều chỉnh sinh hoạt, thay đổi thói quen ăn uống và tư thế phù hợp, và trong nhiều trường hợp không cần điều trị y tế. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần theo dõi để phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường có thể liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng.

Trong trường hợp tê chân khi ngồi xổm xảy ra thường xuyên và đi kèm với các triệu chứng khác, việc tìm hiểu nguyên nhân bệnh lý là cần thiết. Bác sĩ sẽ dựa trên các dấu hiệu mà người bệnh cung cấp để tiến hành khám và yêu cầu các xét nghiệm cần thiết nếu có nghi ngờ về bệnh lý. Phụ thuộc vào các triệu chứng kèm theo của người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp khám bệnh khác nhau như xét nghiệm máu nếu có triệu chứng bệnh tiểu đường, hoặc chụp X-quang, nội soi,…

Thường thì, các cơn tê chân xuất hiện ngắn ngủi và không gây nhiều chú ý. Chúng có thể kéo dài trong vài giây và triệu chứng phổ biến nhất là mất cảm giác ở bàn chân. Cơn tê có thể gây cảm giác châm chích, mất cảm giác chạm và khó khăn trong việc duy trì thăng bằng cơ thể. Ngoài ra, các triệu chứng khác có thể bao gồm đau nhức chân, cảm giác kim châm, ngứa ran và tình trạng yếu mềm của chân.

Khi bạn gặp các biểu hiện tê chân kèm theo các biến chứng dưới đây, việc đi khám bác sĩ ngay lập tức là cần thiết. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo về nguy cơ bệnh lý ảnh hưởng đến hệ thần kinh:

• Tê chân kéo dài trong thời gian dài hoặc khi ngồi thiền.
• Tê chân xuất hiện kèm theo các triệu chứng mãn tính khác.
• Chân tê mỏi, có sự thay đổi về màu sắc, nhiệt độ của chân và bàn chân. 4. Bàn chân hoặc các đầu ngón chân có biểu hiện sưng tấy, phù nề.
• Trạng thái quên, dễ nhầm lẫn và khó khăn trong việc giữ thăng bằng.
• Mất kiểm soát về bàng quang và ruột.
• Tê chân xảy ra sau chấn thương đầu hoặc cột sống.
• Đau đầu cấp tính, khó thở và co giật.

Khi gặp các biến chứng trên, việc thăm khám bác sĩ ngay lập tức là cần thiết để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp. Bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm và quan sát chi tiết để đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Ngồi lâu bị tê chân là bị gì?

Cần phân biệt giữa tình trạng tê chân khi ngồi bệt và tê chân khi ngồi bồn cầu, vì có thể có sự khác biệt giữa nguyên nhân sinh lý và bệnh lý. Thông thường, nếu tê chân mất đi khi thay đổi tư thế, thì nguyên nhân có thể là do tư thế ngồi không đúng. Ngược lại, nếu tê chân kéo dài hoặc gây cảm giác ngứa ran ở lòng bàn chân, có thể là dấu hiệu của các bệnh như đa xơ cứng, tiểu đường, thần kinh tọa, bệnh động mạch ngoại biên, hay đau cơ xơ hóa… Các cơn đau do bệnh lý thường lan tỏa khắp chân, từ đầu gối xuống hoặc ở các vùng khác nhau trên bàn chân.

Người bị tê chân một bên có thể gặp tình trạng tạm thời hoặc biểu hiện của một bệnh mãn tính, thường gặp nhất là bệnh tiểu đường. Ban đầu, cảm giác tê chân có thể là tê bì ở lòng chân và sau đó lan rộng sang các vùng khác. Nếu cơn tê chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, nguyên nhân chủ yếu có thể là do thiếu máu…

Ngoài ra, còn có các nguyên nhân nghiêm trọng khác như nhiễm trùng, viêm, chấn thương, hoặc sự xuất hiện của các dấu hiệu bất thường khác. Tê chân sau khi ngồi lâu cũng là một biểu hiện không phổ biến khi chúng ta vận động quá sức. Thường thì, tê chân sau khi ngồi lâu không gây nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ hoặc xuất hiện của khối u.

Nếu tê chân là dấu hiệu của các bệnh tiềm ẩn hoặc rối loạn, bạn nên đi khám bác sĩ, đặc biệt là khi cơn tê kéo dài hơn 1 phút. Trong trường hợp tê chân kèm theo sự mất kiểm soát về bàng quang hoặc ruột, tê liệt, yếu ở bàn chân hoặc khó nói, bệnh đã tiến triển gây tổn thương hệ thần kinh.

Tại sao bị tê chân khi ngồi lâu?

Có hai nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng ngồi lâu bị tê chân, đó là nguyên nhân sinh lý và bệnh lý. Ngoài ra, nguyên nhân sinh lý cũng có thể phát triển thành bệnh mãn tính nếu không có sự can thiệp và thay đổi thích hợp. Cần phân biệt như sau:

Nguyên nhân sinh lý

Sử dụng rượu: Những người nghiện rượu thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát vận động, đặc biệt khi tiếp nhận lượng lớn chất kích thích. Điều này có thể gây tổn thương cho hệ thần kinh, dẫn đến tê chân, đặc biệt là tê ở bàn chân. Ngoài ra, rượu cũng là nguyên nhân chính gây thiếu hụt các vitamin nhóm B như B1, B9 và B12, các chất quan trọng cho hoạt động của hệ thần kinh và não bộ.

• Thói quen ngồi xổm: Ngồi xổm (hay còn gọi là ngồi chồm hổm) là thói quen không tốt, vì tư thế này gây tắc nghẽn lưu thông máu và dễ gây tê cứng chân khi đứng lên hoặc ngồi xuống. Đây cũng là tư thế dễ gây tổn thương cho hệ thống thần kinh tọa, khi chân phải gánh chịu phần lớn trọng lượng của cơ thể.
• Ít vận động: Thực tế cho thấy, những người làm việc văn phòng là đối tượng chính gặp phải tình trạng ngồi lâu bị tê chân. Khi ngồi trong một tư thế bất động, hoạt động tuần hoàn bị tắc nghẽn, làm cho lượng máu không được lưu thông đều. Nếu thói quen ít vận động kéo dài, nó có thể gây ra các bệnh liên quan đến xương khớp và hệ thần kinh.
• Chấn thương: Một số chấn thương liên quan đến cột sống hoặc ống cổ chân có thể ảnh hưởng đến cảm giác trong lòng bàn chân. Nếu chấn thương không được điều trị đúng cách, có thể gây viêm nhiễm và làm tăng độ nhạy cảm của hệ thần kinh, dẫn đến tình trạng tê mỏi chân.

Nguyên nhân bệnh lý

Bệnh tiểu đường: Bệnh nhân tiểu đường dễ bị tê mỏi tay chân, đặc biệt là ở khu vực ống chân và bàn chân. Cơn tê chân kèm theo ngứa ran và đau ở bàn chân cho thấy sự không ổn định trong quá trình chuyển hóa. Với lượng đường trong máu cao, tổn thương dây thần kinh có thể xảy ra, và hiện tượng tê mỏi chân cũng được gọi là bệnh thần kinh tiểu đường.

• Thoát vị đĩa đệm: Bệnh thoát vị đĩa đệm là một bệnh mãn tính liên quan đến xương khớp, ảnh hưởng trực tiếp đến các chi như tay và chân. Khi đĩa đệm thoát vị, nó có thể gây áp lực lên các dây thần kinh, dẫn đến tình trạng tê chân, đau nhức ở lưng và lan xuống chân. Nếu không được điều trị kịp thời, sự tổn thương cho các dây thần kinh có thể dẫn đến tê liệt chân.
• Hội chứng ống cổ chân: Hội chứng ống cổ chân hiếm gặp hơn hội chứng ống cổ tay. Tuy nhiên, đây là nguyên nhân phổ biến gây tê mỏi. Hội chứng này xảy ra khi các dây thần kinh chạy xuống chân theo hướng bên ngoài cái chân và đi vào lòng bàn chân, bị nén hoặc tổn thương.
• Đau thần kinh tọa: Đau thần kinh tọa là một tình trạng kích thích dây thần kinh. Dây thần kinh tọa chạy từ vùng sống đến hông, mông, đùi và bàn chân. Nếu một trong những dây thần kinh này bị nén kéo dài, nó có thể gây tắc nghẽn hoặc hạn chế lưu thông máu, dẫn đến sự truyền dẫn không thuận lợi của khí huyết và tình trạng tê mỏi.
• Bệnh động mạch ngoại biên: Tình trạng ngồi lâu bị tê chân có thể là dấu hiệu của bệnh động mạch ngoại biên (PAD). PAD là sự thu hẹp của mạch máu ở vùng chân, tay và dạ dày, làm giảm lưu lượng máu và giảm sự cung cấp máu. Trong đó, chân là bộ phận dễ bị ảnh hưởng nhất bởi PAD. Ban đầu, biểu hiện của PAD là cơn đau và chuột rút ở chân, nhưng thường tình trạng này mất đi sau vài phút nghỉ ngơi.
• Khối u: Một khối u có thể là nguyên nhân gây tê bì chân và bàn chân khi nó chèn ép lên các mạch máu hoặc hệ thống thần kinh. Thường thì những khối u lành tính có tốc độ tăng trưởng, tạo áp lực lên não, tủy sống và gây cản trở sự lưu thông máu đến chân, bàn chân, gây tê.
• Đau cơ xơ hóa: Đau cơ xơ hóa là một cơn đau mãn tính có thể gây đau nhức toàn thân, tê chân và ngứa ran ở lòng bàn chân. Đa phần những người bị đau cơ xơ hóa thường xuất hiện cảm giác cứng và đau không rõ nguyên nhân vào buổi sáng hoặc sau khi nghỉ ngơi. Bệnh này cũng ảnh hưởng đến não bộ và có thể gây mất trí nhớ.
• Đa xơ cứng: Những người mắc bệnh đa xơ cứng (MS) trải qua cảm giác tổn thương thần kinh, gây tê tại một số khu vực nhỏ trên cơ thể hoặc toàn bộ chi. Tê chân là dấu hiệu ban đầu của MS, nhưng nó cũng dễ bị nhầm lẫn với tê chân thông thường vì thường chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn.
• Đột quỵ hoặc cơn đột quỵ nhỏ: Nếu bạn có các biểu hiện như hiện tượng hoa mắt, tim đập nhanh, tê bì tạm thời ở nhiều cơ quan khác nhau, cần phòng tránh nguy cơ xảy ra đột quỵ hoặc cơn đột quỵ nhỏ. Tình trạng này thường xảy ra ở những người có tiền sử tai biến, đột quỵ và người có huyết áp cao.

Hướng dẫn cách ngồi thiền không bị tê chân

Cách ngồi thiền không bị tê chân:

Lựa chọn trang phục phù hợp

Trong việc ngồi thiền lâu, ngồi vững và không bị tê chân, hãy lựa chọn trang phục rộng rãi hoặc ôm vừa vặn vào cơ thể. Bằng cách mặc những bộ đồ thoải mái, bạn cũng có thể tránh suy nghĩ về trang phục trên cơ thể, từ đó tập trung vào quá trình thiền định, để tâm trí trở nên trống rỗng và yên bình.

Tập giãn cơ bắp thường xuyên

Để tránh tình trạng tê chân khi ngồi kiết già, cơ thể cần thời gian để thích nghi với tư thế đặc biệt này. Bạn có thể dành một ít thời gian vào buổi sáng sau khi thức dậy, hoặc trước khi đi ngủ vào buổi tối, hoặc bất kỳ thời điểm nào trong ngày khi bạn có thời gian rảnh để luyện tập kéo giãn cơ đùi trong, tập khớp gối, khớp mắt cá chân và mở cơ xương chậu.

Không cần tập quá độc đáo, bạn có thể tăng dần cường độ của bài tập. Bằng cách thực hiện ngồi kiết già để thiền, cơ thể sẽ dần quen với tư thế đúng. Nếu không tập luyện cơ để kéo căng và giãn, ngồi thiền trong thời gian dài sẽ trở nên khó khăn, gây căng cơ và tê chân ngay sau một thời gian ngồi.

Cách ngồi không bị tê chân nhờ thực hành đúng tư thế

Trước tiên, hãy chuẩn bị một lớp đệm hỗ trợ (như chăn, gạch yoga, gối…) đặt phía dưới xương chậu để nâng hông cao hơn đầu gối.

Ngồi lên đệm với tư thế thoải mái, chân bắt chéo. Sử dụng hai bàn tay để di chuyển phần thịt mông sang hai bên, tạo sự ổn định cho cơ thể khi ngồi. Điều này rất quan trọng để duy trì sự ổn định và thoải mái trong tư thế ngồi, không bị tê chân.

Sau đó, nghiêng người đi lại một vài lần để đảm bảo vai thẳng hàng với hông. Đầu nên hướng lên trần nhà. Tay có thể đặt trên đùi một cách thoải mái. Lòng bàn tay có thể hướng lên trên hoặc úp xuống dưới.

Lưu ý: Sau khi bắt chéo chân, hãy chú ý đến vị trí của cột sống. Hãy luôn ngồi thẳng lưng, vì những người mới bắt đầu thường có thói quen ngồi thẳng sau đó chuyển sang tư thế gù lưng, gây mỏi cơ lưng. Hãy điều chỉnh tư thế ngay lập tức nếu bạn cảm thấy tê chân.

Hãy tập trung vào hơi thở khi ngồi thiền để tránh tình trạng tê chân. Trên đây là nguyên nhân cũng như cách trị tê chân khi ngồi lâu mà Dr.Allen mang đến cho bạn tham khảo. Hy vọng rằng với những thông tin này có thể giúp bạn nhập môn thiền một cách dễ dàng.