Triệu chứng đau và nhức vai là một vấn đề phổ biến mà nhiều người gặp phải, gây ra sự bất tiện và có ảnh hưởng lớn đến khả năng di chuyển và hoạt động của khớp vai và cả bàn tay. Người bệnh có thể trải qua cảm giác đau và nhức ở cơ vai phải, cơ vai trái hoặc cả hai vai. Đáng chú ý, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời từ gốc rễ, đau và nhức vai có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy đau nhức cơ vai nên làm gì và không nên làm gì?

Đau nhức vai là gì?

Cơn đau và nhức vai cánh tay là tình trạng mà người bệnh trải qua những cơn đau bên trong khớp vai, có thể ở phía sau, phía trước hoặc phía trên vai khi thực hiện các cử động của cánh tay hoặc vai. Một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy ngứa, tê, yếu và có cảm giác khớp vai bị lệch khỏi vị trí (trật khớp). Đau và nhức vai có thể xuất hiện ở vai phải (đau và nhức một bên vai phải) hoặc vai trái (đau và nhức một bên vai trái).

Vai là một khớp hình cầu – ổ chảo, gồm ba xương chính: xương cánh tay, xương đòn và đầu trên xương cánh tay. Các xương này được liên kết và giữ vững bằng các mô mềm như dây chằng, cơ, gân và bao khớp; tạo thành một cấu trúc cho phép khớp vai thực hiện các chuyển động linh hoạt từ phía trước đến phía sau, chuyển động vòng tròn và kéo dài.

Tuy nhiên, thói quen sinh hoạt không đúng tư thế, chấn thương, và hoạt động vận động vai quá mức có thể gây tổn thương cho vai. Điều này có thể dẫn đến giảm sự linh hoạt hoặc mất khả năng di chuyển của khớp vai, khiến người bệnh phải chịu đựng cơn đau và nhức vai hai bên kéo dài, đôi khi cảm thấy đau và nhức vai sau khi thức dậy sau khi ngủ.

Việc cảm thấy đau và nhức vai khi mang bầu không phải là hiện tượng bất thường. Trong giai đoạn ba tháng đầu của thai kỳ, phụ nữ thường gặp đau mỏi vai gáy và thường giảm dần trong những tháng tiếp theo. Trong thời gian này, phụ nữ mang bầu có thể trải qua sự xuất hiện của cơn đau nhức hoặc cảm giác không thoải mái ở vai gáy và vùng lân cận.

Nguyên nhân bạn bị đau nhức cơ vai

Nguyên nhân gây đau cơ vai có thể là:

Viêm gân chóp xoay (Rotator cuff tendinitis)

Viêm gân chóp xoay là một trạng thái mà cơ quay khớp vai bị chấn thương một phần hoặc toàn bộ các dây chằng. Người bệnh có thể nhận biết viêm gân chóp xoay qua các dấu hiệu như đau nhức hoặc cảm giác nhói khi nâng và hạ cánh tay, đau và nhức vai cùng với cơ bắp cánh tay, cảm giác khớp bị cứng, sưng ở phía trước của vai, và nghe thấy âm thanh lách tách khi vận động khớp vai.

Viêm khớp (viêm bao khớp hoặc viêm khớp dạng thấp)

Viêm khớp dạng thấp (RA) là một bệnh lý mạn tính có nguyên nhân từ sự rối loạn tự miễn trong cơ thể, gây ra những tác động đau khớp và tổn thương khắp cơ thể. Triệu chứng của viêm khớp dạng thấp bao gồm đau khớp, sưng và cứng khớp, làm hạn chế chức năng của khớp.

Ngoài ra, viêm bao hoạt dịch khớp cũng là một trong những nguyên nhân gây ra đau nhức vai. Trong trường hợp này, khớp vai có thể bị viêm sưng, làm cho việc vận động trở nên khó khăn do bao khớp bị dày lên, dẫn đến giảm tiết dịch bôi trơn cho khớp.

Rách cơ vai

Rách cơ vai là tình trạng khi một hoặc nhiều dây chằng trong cơ quay khớp vai bị tổn thương và gây ra cảm giác đau ở vai và cánh tay yếu đi khi nâng hoặc giơ tay cao hơn đầu.

Trật khớp vai

Cơn đau và nhức khớp vai có thể bắt nguồn từ trật khớp vai. Đây là một vấn đề thường gặp, xảy ra khi đầu trên xương cánh tay không ở đúng vị trí trong ổ chảo của xương bả vai, gây ra cảm giác đau nhói, sưng ở vùng vai và có thể lan rộng xuống cánh tay. Ngoài ra, khớp vai sẽ không di chuyển một cách bình thường, có thể bị biến dạng hoặc dễ dàng nhìn thấy bằng mắt thường trong trường hợp trật khớp nặng.

Ngoài trật khớp, đau cơ vai còn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác như:

• Lao động căng thẳng, mang vác vật nặng hoặc thực hiện các công việc đòi hỏi giơ tay lên cao hơn 90 độ thường xuyên.
• Thực hiện hoạt động với tư thế không đúng, chơi thể thao sai cách, hoặc tạo ra áp lực quá lớn, gây căng cơ và đau nhức vai.
• Chấn thương do ngã, tai nạn hoặc va chạm.
• Căng thẳng, mệt mỏi kéo dài có thể gây co cứng cơ, đau vai và đau ở nhiều vị trí khác
• Các dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý xương khớp như thoát vị đĩa đệm cổ, thoái hóa cột sống cổ, viêm khớp, tiểu đường và nhiều bệnh khác.

Đau nhức vai phải làm sao?

Các biện pháp và quy tắc khi gặp đau cơ vai:

• Tìm bác sĩ sớm: Khi gặp đau khớp vai, việc đầu tiên là đi thăm bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. Qua các phương pháp y tế như X-quang, MRI, nội soi khớp…, bác sĩ sẽ đưa ra nguyên nhân cụ thể và kế hoạch điều trị phù hợp.
• Chế độ sinh hoạt và ăn uống: Duy trì một lối sống lành mạnh và áp dụng chế độ ăn uống khoa học, giàu vitamin và khoáng chất giúp duy trì sức khỏe và phòng ngừa các bệnh lý xương khớp.
• Tập luyện nhẹ nhàng: Tránh vận động quá mức và đột ngột trong vai. Thay vào đó, nên tập luyện nhẹ nhàng, dừng lại khi cảm thấy đau. Ngoài ra, nên thực hiện các động tác kéo giãn và massage nhẹ vùng cổ vai gáy nếu có dấu hiệu mỏi hoặc đau nhức khớp vai.
• Sử dụng chườm lạnh: Trong 1 – 3 ngày đầu sau chấn thương, có thể áp dụng chườm lạnh lên vùng vai thương tổn để giảm đau và sưng. Tuy nhiên, biện pháp này chỉ phù hợp với đau nhức vai hoặc chấn thương nhẹ.
• Vật lý trị liệu: Các phương pháp vật lý trị liệu như điện xung, nhiệt, xoa bóp… giúp giảm đau và cải thiện tình trạng cứng khớp. Chuyên gia vật lý trị liệu cũng có thể chỉ định các bài tập kéo giãn phù hợp để tăng sức mạnh và linh hoạt cho khớp vai.
• Kiểm soát đau bằng thuốc uống: Để giảm đau cơ vai, có thể sử dụng các loại thuốc không kê đơn như Paracetamol để giảm đau và thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen, Naproxen. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều lượng và hướng dẫn sử dụng của từng loại thuốc để tránh các tác dụng phụ.
• Được chỉ định thuốc bởi bác sĩ: Ngoài các loại thuốc không kê đơn, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc giãn cơ như Myonal, Decontractyl, Diazepam để giảm tình trạng cứng cơ. Đối với những trường hợp mắc phải viêm khớp vai mạn tính, bác sĩ cũng có thể tiến hành tiêm corticosteroid và sử dụng thuốc gây tê cục bộ để giảm đau và sưng.
• Hạn chế hoạt động căng thẳng: Tránh thực hiện các hoạt động căng thẳng trên vai và cánh tay để tránh làm gia tăng cơn đau. Nếu công việc yêu cầu phải nâng và vận động tay thường xuyên, hãy tìm cách giảm tải lực và thực hiện các động tác đúng cách để tránh gây thêm tổn thương cho khớp vai.
• Tư thế ngủ đúng: Chọn tư thế ngủ phù hợp để giảm áp lực lên vai và cổ. Sử dụng gối có độ cao và hỗ trợ phù hợp để duy trì tư thế thoải mái và tránh gây căng thẳng cho khớp vai.
• Tránh tác động mạnh: Hạn chế các hoạt động như ném bóng, kéo vật nặng hoặc các hoạt động vận động mạnh mà có thể gây áp lực lên khớp vai. Nếu không thể tránh được, hãy sử dụng phương pháp bảo vệ và hỗ trợ cho vai như đeo dụng cụ bảo vệ hoặc tìm cách phân chia công việc để giảm tải lực lên khớp vai.
• Thực hiện các bài tập tăng cường cơ và linh hoạt: Điều này giúp cải thiện sức mạnh và ổn định của cơ quay khớp vai, giảm nguy cơ tái phát và làm giảm cơn đau. Tuy nhiên, trước khi thực hiện bất kỳ chương trình tập luyện nào, hãy tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ hoặc chuyên gia thể thao để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Tâm lý và thư giãn: Đau cơ vai có thể gây ra căng thẳng và áp lực tâm lý. Hãy tìm cách giảm căng thẳng bằng các phương pháp thư giãn như yoga, thiền định, hoặc tham gia các hoạt động.

Không nên làm gì khi nhức vai

Hãy tránh một số hành động khi gặp đau cơ vai:

• Không nên bất động hoàn toàn vùng vai bị đau vì điều này có thể làm cứng khớp vai và làm cơn đau trở nên trầm trọng hơn.
• Tránh đưa tay lên cao vì việc này tăng tải lực lên khớp vai và có thể làm gia tăng đau.
• Không nên thực hiện các hoạt động vận động mạnh, quá sức hay khuân vác những vật nặng khi bị đau cơ vai.
• Hạn chế thực hiện các bài tập thể dục có tải trọng nặng như cử tạ, đặc biệt khi cơ vai đang gặp vấn đề.
• Tránh cúi khom người khi ngồi và tránh ngồi quá lâu một tư thế không thoải mái cho vai.
• Nên hạn chế ăn những thực phẩm có khả năng tăng cảm giác đau và viêm như thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, rượu và bia.

Mặc dù đau cơ vai là một triệu chứng phổ biến, nhưng không nên coi thường. Nếu sau khi thực hiện các biện pháp giảm đau cơ vai tại nhà mà cơn đau vẫn tiếp tục kéo dài, bạn nên thăm khám sớm để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và điều trị từ căn nguyên. Tránh trường hợp chỉ khi cơn đau trở nên nặng nề và khớp vai không thể vận động mới đi khám, vì trong trường hợp này bệnh đã tiến triển nghiêm trọng, yêu cầu thời gian và cách chữa trị phức tạp để hồi phục.