Nguyên nhân gây đau đầu sau gáy có thể lành tính, tuy nhiên đây cũng là một triệu chứng cảnh báo cho nhiều bệnh lý nguy hiểm. Khi bạn gặp phải dấu hiệu này, rất quan trọng để bạn sớm thăm khám bác sĩ nhằm xác định nguyên nhân và tìm phương pháp điều trị thích hợp. Dưới đây là một bài viết của Dr. Allen, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về triệu chứng này.

Hiện tượng đau sau gáy

Cơn đau đầu được định nghĩa là một trạng thái đau ở vùng đầu, dây thần kinh sau gáy, cơ sau gáy, gáy-cổ, và mặt-hốc mắt. Đau có thể xuất hiện ở một bên hoặc cả hai bên, có thể là cơn đau cố định hoặc lan tỏa, và khác nhau về cường độ (nhẹ-vừa-nặng), tính chất đau (nhói, điện giật, bó thắt, âm ỉ, dữ dội, đau như mạch đập…) và diễn biến (cơn đau đột ngột, liên tục, tăng dần…). Ngoài ra, còn có các triệu chứng kèm theo như rối loạn vận động, thăng bằng, thị lực, thính lực…

Hầu hết mọi người đều trải qua ít nhất một lần đau đầu trong cuộc đời, và đau đầu có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, là một trong những chứng bệnh phổ biến nhất. Đặc biệt, trẻ em cũng có thể gặp hiện tượng đau sau gáy, là một cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng đầu, vai gáy và mặt. Cơn đau thường kéo dài từ 30 phút đến vài giờ, và có thể kéo dài trong vài ngày đối với một số trường hợp. Trẻ em thường cảm thấy khó chịu hơn khi tiếp xúc với ánh sáng chói, tiếng ồn hoặc mùi khó chịu.

Đối với trẻ nhỏ, họ có thể không biết diễn tả được cơn đau mà mình đang gặp phải. Do đó, cha mẹ cần theo dõi con trẻ thường xuyên và nhận biết được dấu hiệu của cơn đau, như cáu kỉnh, sự giảm hoạt động, có thể kèm theo buồn nôn hoặc đỏ bừng mặt.

Đau sau gáy là bệnh gì?

Cơn đau đầu sau gáy thường được mô tả là sự đau ở phía sau đầu và vùng cổ gáy. Hiện tượng này gây ra cảm giác đau nhức hoặc mỏi ở vùng cổ gáy, có thể lan ra vùng chẩm và đỉnh đầu, và thậm chí có thể lan đến vùng thái dương hai bên. Đau có thể xuất hiện dưới dạng cơn đau hoặc đau âm ỉ liên tục, có mức độ từ nhẹ đến nặng, và có tính chất như điện giật hoặc cảm giác bó thắt. Cơn đau có thể đi kèm với rối loạn cảm giác trên da đầu, hạn chế vận động cổ, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, buồn nôn, hoặc chóng mặt.

Hầu hết các trường hợp đau đầu sau gáy liên quan đến các thói quen xấu và yếu tố cơ học như sau:

• Làm việc trong tư thế không đúng: ví dụ như ngồi cúi quá gần khi làm việc (đọc sách, sử dụng máy tính…) hoặc mang vác những vật nặng trên cổ và vai.
• Thói quen sinh hoạt không khoa học: ví dụ như sử dụng gối quá cao (khi xem TV, đọc sách…), nằm hoặc ngồi trong tư thế không đúng, và vận động cổ và vai quá mức. Ngủ trong tư thế không đúng cũng có thể gây đau sau gáy sau khi thức dậy.
• Stress và căng thẳng: môi trường sống và sinh hoạt căng thẳng, stress quá mức gây co cơ. Tình trạng này kéo dài làm co cứng cơ vùng cổ gáy, gây đau mỏi cổ gáy.
• Chấn thương: Các chấn thương vùng cổ gáy có thể xảy ra trong sinh hoạt, lao động, hoặc hoạt động thể thao, gây tổn thương cho các cấu trúc vùng cổ gáy như xương, cơ, sự sưng đau sau gáy, dây chằng, mạch máu, và thần kinh.

Ngoài những nguyên nhân đã đề cập, đau đầu sau gáy còn có thể là triệu chứng của các bệnh lý và nguyên nhân khác. Dưới đây là một số ví dụ:

• Cơn tăng huyết áp: Đau sau gáy, đau như bị bó chặt lấy đầu thường là dấu hiệu của cơn tăng huyết áp.
• Các bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh: Bệnh cảm cúm, ác cúm, sốt siêu vi, sốt xuất huyết có thể gây đau đầu và đau mỏi vùng cổ gáy.
• Tăng áp lực nội sọ: Đau đầu dữ dội kèm theo triệu chứng như nôn, nhức mạch, rối loạn ý thức…
• Các bệnh lý đốt sống cổ: Các bệnh như thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ, gai đôi đốt sống cổ, quá phát mỏm ngang C7, lao xương khớp có thể gây ra đau vùng sau đầu, đau mỏi cổ gáy, hạn chế vận động cổ gáy, cảm giác như điện giật lan từ vùng sau đầu, rối loạn cảm giác trên da đầu, đau có thể lan xuống cánh tay và cẳng tay…
• Viêm màng não và xuất huyết dưới nhện: Đau đầu dữ dội kèm theo cứng gáy và đau mỏi cổ gáy.
• Các bệnh lý hố sau (U, xuất huyết…): Đau ở nửa sau đầu kèm theo triệu chứng thần kinh khu trú.
• Viêm xoang: Gây đau sau gáy.

Đau đầu sau gáy thường là một triệu chứng không nguy hiểm, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Khi xuất hiện các dấu hiệu này, việc thăm khám bác sĩ sớm để tìm ra nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp là rất quan trọng. Một số triệu chứng đau đầu sau gáy được coi là nghiêm trọng, đòi hỏi bệnh nhân nên thăm khám y tế ngay lập tức và tìm hiểu nguyên nhân gây ra:

• Đau đầu ở mức độ vừa và nặng.
• Đau đầu tăng dần về cường độ và tần suất.
• Đau đầu sau gáy kèm theo sốt, cứng gáy, đau ở cả hai bên thái dương và sau gáy, khó nuốt nước bọt…
• Buồn nôn hoặc nôn, cảm thấy nhức mạch khi tiếp xúc với ánh sáng sáng chói hoặc tiếng ồn lớn.
• Triệu chứng thần kinh khu trú như yếu đuối hoặc liệt vận động, vận động vụng về, khó khăn trong việc di chuyển…
• Rối loạn ý thức hoặc rối loạn tâm lý hành vi.

Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ sẽ sử dụng các kỹ thuật như đo huyết áp, xét nghiệm máu, chụp X-quang cột sống cổ, MRI sọ não/cột sống cổ và thực hiện khám chẩn đoán điện (điện cơ) để xác định nguyên nhân gây đau đầu sau gáy.

Đối tượng nào dễ bị đau dây thần kinh sau gáy?

Những người có nguy cơ cao mắc bệnh đau đầu sau gáy bao gồm:

• Người lao động nặng liên quan đến cổ, vai gáy, đặc biệt là những công việc đòi hỏi sự sử dụng cường độ lớn của cơ xương khớp khu vực này. Các hoạt động như nâng vật nặng, làm việc với tư thế không đúng cũng có thể gây ảnh hưởng xấu đến cấu trúc cơ xương khớp.
• Nhân viên văn phòng, tài xế và những người phải ngồi lâu và ít vận động. Việc ngồi quá lâu và thiếu hoạt động vận động dẫn đến sự cứng đờ của các cơ xương, khiến chúng không còn linh hoạt và dẻo dai như trước, làm tăng nguy cơ mắc bệnh đau đầu sau gáy.
• Người già có xu hướng mất ngủ, đặc biệt là khiến các cơ quan hoạt động không tốt và hệ thần kinh không còn hoạt động một cách hiệu quả. Sự mất ngủ gây ra sự mất kiểm soát trong việc phát điện và các xung điện trong hệ thần kinh, gây va chạm và tác động tiêu cực lên nhau.
• Phụ nữ có thể có nguy cơ cao mắc bệnh đau đầu sau gáy do sự thay đổi hormone estrogen trong cơ thể, đặc biệt là trong giai đoạn tiền mãn kinh và sau khi sinh con.

Điều trị hiện tượng đau sau gáy

Đa phần các trường hợp đau cơ sau gáy có thể được điều trị hiệu quả bằng cách sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường, kết hợp với liệu pháp vật lý và chế độ nghỉ ngơi và làm việc hợp lý. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng hơn, cần áp dụng các loại thuốc giảm đau kháng viêm (NSAID), thuốc giãn cơ và thuốc giảm đau thần kinh để kiểm soát triệu chứng.

Đối với những trường hợp đau đầu thứ phát do bệnh lý khác, cần điều trị theo nguyên nhân cụ thể như thoát vị đĩa đệm nặng, bệnh lý hố sau, xuất huyết dưới nhện, viêm màng não và các bệnh lý khác.

Ngoài ra, việc duy trì một chế độ làm việc-nghỉ ngơi cân bằng, dinh dưỡng hợp lý và thực hiện luyện tập hàng ngày với các hình thức như yoga, thiền, thể thao, cùng việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe sẽ giúp duy trì và phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh lý, từ đó đưa ra biện pháp điều trị kịp thời và hiệu quả.

Tóm lại, đau cơ sau gáy là một căn bệnh có nguy hiểm nếu không được điều trị sớm, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Do đó, hãy tới cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám, xác định nguyên nhân và đề xuất phương pháp điều trị thích hợp.