Hệ cơ xương khớp là một trong những hệ phức tạp của cơ thể với nhiều dạng khớp khác nhau, do đó bệnh lý xương khớp cũng đa dạng và phức tạp hơn so với nhiều hệ khác trong cơ thể. Vì vậy, để giúp mọi người hiểu hơn về hệ cơ xương khớp, hôm nay chúng tôi sẽ giải phẫu hệ cơ xương khớp và giải đáp một số thắc mắc về hệ cơ xương khớp của con người, mời bạn đọc cùng tham khảo.

Giải phẫu Hệ cơ xương khớp

Hệ vận động của con người bao gồm hệ cơ xương khớp và hệ thần kinh, hoạt động phối hợp để tạo nên các động tác cử động của cơ thể. Hệ xương khớp bao gồm 206 chiếc xương, có độ dài và kích thước khác nhau, tạo thành một hệ thống nâng đỡ cơ thể và bảo vệ các nội quan khỏi các chấn thương. Hệ cơ bao gồm khoảng 600 cơ vân, kết nối hai đầu xương giúp cơ thể cử động linh hoạt.

Hệ vận động giúp cơ thể có hình dạng nhất định, thể hiện được các động tác lao động và biểu lộ cảm xúc. Trải qua quá trình tiến hóa, hệ vận động người được coi là tiến hóa cao nhất trong sinh giới và động vật nói chung.

Xương được cấu tạo từ 3 lớp chính: xương đặc, xương xốp và sụn khớp. Cấu tạo bên trong của xương bao gồm cấu trúc rắn linh hoạt đặc biệt và các tế bào sống như tế bào tạo xương, tế bào hủy xương, tế bào xương trưởng thành và nguyên bào xương. Cấu trúc rắn linh hoạt đặc biệt chứa các thành phần rắn như Canxi, Phốt pho, Magiê, Kali, Kẽm và Đồng, cùng với các thành phần linh hoạt như Collagen, Mucopholysaccarit và các protein khác.

Bệnh lý cơ xương khớp thường gặp

Bệnh cơ xương khớp là một loại bệnh thường gặp ở mọi độ tuổi và cả nam và nữ đều có thể mắc phải. Tuy không phải là nhóm bệnh gây tử vong nhưng bệnh cơ xương khớp thường để lại di chứng nặng nề, ảnh hưởng đến khả năng vận động của bệnh nhân. Vì vậy, nhiều hội nghị về bệnh cơ xương khớp được tổ chức tại Việt Nam để đưa ra các giải pháp điều trị và giúp bệnh nhân phục hồi sức khỏe. Một số bệnh lý cơ xương khớp thường gặp bao gồm:

Bệnh thoái hóa khớp

Bệnh thoái hóa khớp là một bệnh lý gây hại cho phần sụn và xương dưới sụn ở khớp, gây viêm và giảm lượng dịch khớp. Nguyên nhân chính của bệnh thoái hóa khớp là do tuổi cao, song bên cạnh đó, các yếu tố như di truyền, béo phì và các chấn thương tại khớp gây nhiễm trùng hoặc do tai nạn cũng đóng góp phần không nhỏ trong việc gây bệnh.

Triệu chứng của bệnh thoái hóa khớp thường là đau nhức âm ỉ quanh các khớp bị thoái hóa. Ban đầu, cơn đau có thể giảm đi khi bệnh nhân giới hạn vận động, nhưng khi bệnh nặng thì đau kéo dài và làm bệnh nhân cảm thấy đau đớn. Ngoài ra, các triệu chứng khác của bệnh thoái hóa khớp còn bao gồm cứng khớp, khó cử động khớp đặc biệt là sau khi thức dậy, hạn chế các vận động như cúi đầu, xoay cổ, khớp bị biến dạng, sưng to lên hoặc cơ bị teo lại, …

Bệnh viêm khớp

Viêm khớp là một tình trạng rối loạn liên quan đến cấu trúc và hoạt động của các khớp xương, bao gồm hơn 100 loại khác nhau. Trong đó, viêm xương khớp (Osteoarthritis) và viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid Arthritis) là hai loại phổ biến nhất. Viêm khớp là một bệnh lý rất phổ biến trong cơ xương khớp, gây nhiều trở ngại trong cuộc sống và sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Các triệu chứng điển hình của bệnh là sưng, đỏ, nóng và đau ở các vùng khớp, cứng khớp và khó di chuyển.

Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý gây viêm nhiều khớp với các triệu chứng thường gặp là sưng, nóng, đỏ, đau cứng khớp và hạn chế cử động. Bệnh thường phát sinh ở nữ giới trung niên hơn nam giới, trong đó các khớp nhỏ như ở bàn tay, bàn chân thường bị đau nhức hơn những vị trí khác.

Những tổn thương do bệnh lý viêm khớp dạng thấp gây ra thường đối xứng hai bên cơ thể và thậm chí còn làm tổn thương những cơ quan khác như tim, phổi, da và mắt của người bệnh. Đây là một bệnh tự miễn nên vẫn chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn, tuy nhiên các nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng khi điều trị sớm với các thuốc đặc trị, các triệu chứng sẽ sớm thuyên giảm.

Bệnh thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng bệnh xương khớp thường gặp ở cả người cao tuổi và người trẻ tuổi khi nhân nhầy của đĩa đệm cột sống bị chệch ra khỏi vị trí của nó, xuyên qua các dây chằng và chèn ép các rễ thần kinh gây tê bì, đau nhức. Bệnh thường xuất hiện khi người bệnh ở độ tuổi lão hóa, hoặc người trẻ có thói quen làm việc ngồi cố định một lượng trong thời gian dài và bưng vác đồ nặng cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến thoát vị đĩa đệm.

Việc ngồi lâu, đặc biệt là trên các ghế không đúng chất lượng hoặc không có đệm êm ái cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của đĩa đệm và gây ra những tổn thương. Ngoài ra, tai nạn hoặc chấn thương cũng là một nguyên nhân khác dẫn đến thoát vị đĩa đệm.

Gai cột sống

Gai cột sống cũng là một trong những bệnh lý về xương khớp phổ biến nhất. Bệnh này thường xuất hiện ở người trung niên và người cao tuổi do đĩa sụn và xương bị thoái hóa, làm mặt xương khớp nhọn và xuất hiện gai mọc ra. Gai cột sống gây đau xương ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể và thường diễn biến âm thầm, không có nhiều triệu chứng cho đến khi bệnh nhân bị tê ở cổ sau đó lan qua tay, đau ở sống lưng dọc xuống hai chân.

Loãng xương

Loãng xương là một tình trạng xương bị rối loạn chuyển hóa, làm tăng nguy cơ gãy xương cho người bệnh. Bệnh thường xuất hiện do lý do tuổi tác, thay đổi nội tiết tố, suy dinh dưỡng hoặc dùng corticoid kéo dài. Phụ nữ mãn kinh là đối tượng có nguy cơ loãng xương cao. Bệnh lý thường diễn biến âm thầm và không có nhiều triệu chứng cho đến khi người bệnh bị gãy xương hoặc xuất hiện biến dạng vùng cột sống như gù, giảm chiều cao, xiêu vẹo cột sống.

Bệnh Gout

Bệnh Gout phát sinh do nồng độ axit uric trong máu người bệnh cao khi chuyển hóa nhân purin trong cơ thể bị rối loạn chuyển hóa. Việc ăn nhiều thực phẩm chứa purin như nội tạng động vật, các loại thịt bò, dê, cừu và hải sản; cơ thể không thải axit uric qua nước tiểu và phân như thường do suy thận, rối loạn di truyền và những nguyên nhân khác là những nguyên nhân khác có thể bao gồm chấn thương do tai nạn, tập luyện thể thao quá mức hoặc sai cách, dị tật bẩm sinh ở cột sống, bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp hoặc thoái hóa khớp, tình trạng stress và áp lực tâm lý, cũng như sử dụng các thiết bị điện tử quá nhiều mà không đảm bảo tư thế ngồi đúng cách.

Những người làm công việc ngồi nhiều đòi hỏi tư thế ngồi sai và không đảm bảo độ nghiêng của màn hình máy tính, độ cao của bàn làm việc, chiều cao của ghế ngồi cũng là những nguyên nhân gây đau lưng và các vấn đề liên quan đến cột sống.

Vì vậy, để ngăn ngừa và giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến cột sống, người ta khuyên bạn nên tập thể dục thường xuyên, đảm bảo tư thế ngồi đúng cách, thay đổi tư thế thường xuyên khi ngồi lâu và nghỉ ngơi định kỳ. Bạn cũng nên chú ý đến tư thế đứng và cách cử động khi nâng vật nặng, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều và tìm hiểu cách sử dụng chúng đúng cách để bảo vệ sức khỏe cột sống.

Chính vì mức độ phổ biến mà khoa nội, ngoại xương khớp của các bệnh viện thường rất đông bệnh nhân. Không những vậy, trong quá trình giảng dạy các trường cũng cố gắng đưa được nhiều ví dụ nhất cho sinh viên nhất có thể để giúp sinh viên nắm bắt được các tình trạng bệnh thường gặp ở nước ta.