Hội chứng bàn chân phẳng là một tình trạng đặc biệt, được đặc trưng bởi việc vòm bàn chân hoàn toàn tiếp xúc với mặt đất khi người đứng thẳng. Nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tạo ra nguy cơ cao hơn cho việc phát triển các vấn đề liên quan đến mắt cá chân, đầu gối hoặc gót chân.

Lòng bàn chân bằng phẳng sướng hay khổ

Lòng bàn chân phẳng có ý nghĩa gì? Người xưa thường có quan niệm rằng những người có bàn chân bẹt hoặc gan chân phẳng lì là những người được cho là giàu có và thịnh vượng. Tuy nhiên, ít ai biết rằng đây là một loại dị tật phổ biến trên toàn thế giới, có tác động nghiêm trọng đến hệ thống thần kinh cột sống.

Theo các chuyên gia, có hơn 30% trẻ em ở châu Á mắc phải dạng dị tật bàn chân bẹt. Chứng bàn chân bẹt gây ra sự xoay xở của các xương ở cẳng chân khi người bệnh di chuyển, chạy nhảy, dẫn đến căng thẳng và viêm nhiễm khớp đầu gối, thậm chí có thể dẫn đến thoái hóa khớp gối.

Sự lệch trục này cũng có thể ảnh hưởng đến lưng và cổ, gây ra các vấn đề tại những vị trí này. Vấn đề bàn chân bẹt, nếu không được can thiệp, có thể dẫn đến các biến đổi cấu trúc ở ngón cái, gai gót chân, và viêm nhiễm cân gan chân.

Bàn chân phẳng là như thế nào?

Trong tình huống bình thường, vòm bàn chân của con người luôn tạo ra một không gian nhỏ dưới lòng bàn chân khi đứng thẳng. Điều này thường dẫn đến việc bàn chân được nâng lên một chút. Cấu trúc vòm bàn chân hoạt động như một lò xo để phân phối trọng lượng của cơ thể và hỗ trợ trong quá trình di chuyển. Đặc biệt, cấu trúc của vòm chân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định cách một người đi bộ và tư thế của họ.

Hội chứng bàn chân phẳng, hoặc còn gọi là bàn chân bẹt, là một tình trạng mà không có vòm bàn chân hoặc vòm bàn chân rất thấp. Tình trạng này có thể khiến bàn chân lệch hướng vào trong khi đứng và di chuyển, dẫn đến sự chéo gót chân ra bên ngoài.

Bàn chân phẳng là một tình trạng phổ biến, thường không gây đau đớn và thường do yếu tố bẩm sinh. Ngoài ra, có những tác động khác cũng có thể gây ra tình trạng này, ví dụ như chấn thương. Trong một số trường hợp, bàn chân bẹt có thể dẫn đến sự rối loạn trong việc kết nối các thành phần của chân, gây đau mắt cá chân và đầu gối. Tuy nhiên, tình trạng này có thể được cải thiện thông qua việc thực hiện các bài tập đặc biệt hoặc sử dụng các thiết bị đơn giản để giảm đau.

Có ba dạng bàn chân phẳng:

Bàn chân phẳng linh hoạt: Đây là loại phổ biến nhất và thường xuất hiện từ thời thơ ấu. Điểm đặc trưng là vòm bàn chân chỉ xuất hiện khi chân không tiếp xúc với mặt đất, và biến mất khi đứng hoặc khi chân chạm đất hoàn toàn.

• Bàn chân phẳng cứng: Loại này xảy ra khi gân gót chân kết nối với xương gót chân và cơ bắp chân quá cứng. Người bệnh có thể cảm thấy đau khi hoạt động như đi bộ hoặc nhảy. Điều này cũng làm cho gót chân nâng lên cao hơn khi di chuyển.
• Bàn chân phẳng gây rối loạn chức năng gân chày sau: Loại này thường xuất hiện ở người trưởng thành và do gân kết nối cơ bắp chân và mặt trong của mắt cá chân bị thương hoặc sưng tấy. Điều này gây ra việc vòm bàn chân không thể nhận được sự hỗ trợ cần thiết và mất đi. Rối loạn chức năng gân chày sau có thể gây ra cảm giác đau ở bên trong bàn chân và mắt cá chân và ảnh hưởng tới một hoặc cả hai bàn chân tùy theo nguyên nhân gây ra.

Nguyên nhân khiến người có lòng bàn chân bằng phẳng

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng bàn chân phẳng phụ thuộc vào độ tuổi và các vấn đề sức khỏe liên quan. Cụ thể:

Nguyên nhân gây hội chứng bàn chân phẳng ở trẻ em

Bàn chân bẹt ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi là một hiện tượng hoàn toàn tự nhiên. Nguyên nhân của hiện tượng này là do vòm bàn chân của trẻ chưa phát triển hoàn toàn trong giai đoạn này. Hầu hết trẻ em bắt đầu phát triển vòm bàn chân khoảng từ khi họ đạt độ tuổi 3.

Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp khi trẻ phát triển chậm hoặc gặp các dị tật cấu trúc làm ảnh hưởng đến việc phát triển bình thường của xương bàn chân.

Ở trẻ em, hội chứng bàn chân bẹt thường có mối liên quan chặt chẽ đến các rối loạn di truyền, ví dụ như:

• Rối loạn phối hợp phát triển (Dyspraxia).
• Hội chứng Ehlers-Danlos – một bệnh lý bẩm sinh làm tăng độ đàn hồi của da, khớp và mạch máu.
• Hội chứng người dẻo (Hypermobility).
• Sự mất độ đàn hồi của các dây chằng.
• Ngón chân hướng vào trong (Metatarsus adductus).
• Vấn đề về xương cổ chân hợp bẩm sinh.
• Các vấn đề về hệ thần kinh hoặc cơ: Bại não, loạn dưỡng cơ hoặc tật nứt đốt sống.

Các triệu chứng của hội chứng bàn chân bẹt thường có thể biến mất khi trẻ phát triển. Trong quá trình tăng trưởng, sự thay đổi về độ căng cơ bắp thường đóng vai trò quan trọng dẫn đến tình trạng bàn chân bẹt tạm thời. Thường xảy ra ở trẻ từ 2 đến 5 tuổi và thường được điều chỉnh khi đến độ tuổi vị thành niên.

Tuy nhiên, ở một số trẻ, hội chứng bàn chân bẹt không tự khỏi. Mặc dù nguyên nhân gây ra bệnh lý này vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nhà nghiên cứu đã phát hiện rằng tình trạng béo phì có thể gây ra căng thẳng cho bàn chân trong quá trình phát triển.

Trẻ mắc hội chứng bàn chân bẹt có thể có những bất thường về cách đi lại và lối nói chuyện. Nếu không được điều trị, tình trạng này sẽ tiến triển và trở nên nghiêm trọng hơn, gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống của họ.

Nguyên nhân gây hội chứng bàn chân phẳng ở người lớn

Bàn chân phẳng ở người trưởng thành xuất hiện khi các xương và mô liên kết ở phần giữa bàn chân bị sụp đổ. Bệnh lý này thường là kết quả của thoái hóa gân xương chày, chạy dọc theo mắt cá chân do sự lão hóa của cơ thể con người. Ngoài ra, sự thay đổi cấu trúc cơ học của bàn chân theo thời gian cũng có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của vòm bàn chân, làm cho các dây chằng hỗ trợ xương bàn chân trở nên mất độ căng. Kết quả cuối cùng của tình trạng này là mất đi vòm bàn chân.

Hội chứng bàn chân phẳng ở người trưởng thành phổ biến ở những nhóm đối tượng sau đây:

• Phụ nữ trên 40 tuổi.
• Người béo phì.
• Người bị tăng huyết áp, bệnh tiểu đường (do bệnh có thể làm ảnh hưởng đến lưu lượng máu ở các cơ và mô liên kết của bàn chân).
• Những người đã từng chịu chấn thương, chẳng hạn như gãy xương.

Bàn chân phẳng ở người lớn thường có mối liên quan mật thiết với quá trình lão hóa. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nguyên nhân gây ra bệnh lý này cũng có thể là do một số yếu tố rủi ro như:

• Chiều dài của hai chân không bằng nhau: Điều này có thể buộc cơ thể phải bù đắp chiều cao bằng cách làm phẳng bàn chân.
• Thai kỳ: Mang thai có thể gây ra tình trạng bàn chân phẳng tạm thời hoặc vĩnh viễn do sự tăng sản xuất elastin, một loại protein làm tăng độ đàn hồi của da và các mô liên kết trong suốt thai kỳ.
• Hội chứng Marfan: Đây là một loại rối loạn di truyền, ảnh hưởng đến các mô liên kết. Bệnh này có thể tăng nguy cơ phát triển bàn chân phẳng do ngón chân phát triển dài hơn bình thường.
• Viêm khớp dạng thấp: Loại viêm khớp tự miễn này có thể tấn công các khớp và mô liên kết trong cơ thể, gây ra bàn chân phẳng.
• Vẹo cột sống: Hiện tượng cột sống cong bất thường có thể gây dáng đi không đều đặn và không ổn định, dẫn đến bàn chân bị sụp ra một bên.
• Lựa chọn giày không phù hợp: Sử dụng giày quá chật có thể làm nén các ngón chân và sự sử dụng giày cao gót có thể tăng áp lực lên cơ vòm, suy giảm độ đàn hồi ở mắt cá chân, dẫn đến hội chứng bàn chân phẳng tạm thời.

Thường thường, bàn chân bẹt ở người lớn là tình trạng vĩnh viễn. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp sở hữu bàn chân phẳng linh hoạt, tức là vòm chân có thể quan sát thấy khi chân được nhấc lên và biến mất khi đặt chân xuống mặt đất.

Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết người có lòng bàn chân bằng phẳng

Cơn đau xuất phát từ bàn chân là dấu hiệu đặc trưng để xác định hội chứng bàn chân phẳng, một trong những bệnh lý phổ biến nhất. Triệu chứng này có thể phát sinh do căng thẳng quá mức trong các cơ và dây chằng kết nối. Ngoài ra, tình trạng bàn chân phẳng cũng có thể gây ra căng thẳng không bình thường lên khớp đầu gối và hông, dẫn đến sự xuất hiện của đau khớp. Thêm vào đó, áp lực kéo dài lên đầu gối có thể làm cho cổ chân xoay hướng vào bên trong của cơ thể.

Hơn nữa, đau liên quan đến bàn chân phẳng có thể lan tỏa đến nhiều phần khác trong cơ thể như mắt cá chân, vòm bàn chân, bắp chân, hông, và cẳng chân. Bệnh lý này cũng gây ra sự phân bố trọng lượng không đều trên cơ thể, dẫn đến sự mòn mỏi không đồng đều giữa hai bên chân hoặc thậm chí mòn nhanh hơn so với bình thường.

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, hội chứng bàn chân phẳng có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh cột sống và sự phát triển của trẻ nhỏ. Vì vậy, nếu phụ huynh phát hiện dấu hiệu này ở trẻ, việc đưa bé đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp là rất quan trọng.

Các nhóm người có nguy cơ cao mắc hội chứng bàn chân phẳng bao gồm:

• Người béo phì.
• Người từng bị tổn thương ở bàn chân hoặc mắt cá chân.
• Bệnh nhân mắc viêm khớp dạng thấp.
• Người bị lão hóa hoặc mắc bệnh tiểu đường.

Biến chứng của người có lòng bàn chân bằng phẳng

Bàn chân phẳng thường xuất hiện ở trẻ nhỏ và có thể được chữa trị hoàn toàn nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Tuy nhiên, nếu không áp dụng biện pháp khắc phục một cách kịp thời, dị tật này có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho hệ thần kinh cột sống và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ sau này. Vì vậy, các bác sĩ luôn khuyến khích phụ huynh đưa trẻ đi khám ngay khi có dấu hiệu bàn chân phẳng, giúp việc phục hồi chức năng của bàn chân trở nên đơn giản hơn.

Ở người trưởng thành, nếu không điều trị dị tật bàn chân phẳng một cách hiệu quả, có thể gây ra một loạt vấn đề liên quan đến bàn chân, mắt cá chân và cả lưng. Trong số các vấn đề này, đau lưng thường là phổ biến nhất. Ngoài ra, có thể xuất hiện một số biến chứng khác như:

• Tăng áp lực lên các khớp và cơ bàn chân, gây ra đau đớn và khó chịu.
• Đau ở xương cẳng chân, vị trí dọc theo cạnh bên trong của xương chày (xương ống chân).
• Người chơi thể thao hoặc vận động viên có bàn chân phẳng thường dễ bị chấn thương và gãy xương chày.
• Biến dạng ngón chân cái (bunions) thường xuất hiện ở người có bàn chân phẳng.
• Tăng nguy cơ viêm gân, phổ biến nhất là viêm gân gót chân (gân Achilles) do căng thẳng ở mắt cá chân và gót chân.
• Hội chứng vẹo ngón chân cái, xuất hiện do sự mất cân bằng dây chằng giữa ngón chân cái.

Biện pháp chẩn đoán

Hội chứng bàn chân bẹt có thể được xác định tương đối chính xác thông qua các biểu hiện và đặc điểm cơ bản. Tuy nhiên, việc xác định nguyên nhân và các yếu tố rủi ro của bệnh cần sự can thiệp của các chuyên gia y tế có kinh nghiệm. Vì vậy, khi có nghi ngờ hoặc phát hiện dấu hiệu bàn chân phẳng, người bệnh nên tới cơ sở y tế để được chẩn đoán đúng cách.

Các phương pháp chẩn đoán dị tật bàn chân bẹt bao gồm:

1. Kiểm tra dấu hiệu

Bác sĩ có thể chẩn đoán hội chứng bàn chân bẹt thông qua việc quan sát chân của người bệnh khi họ đứng. Ngoài ra, có một số thử nghiệm trực quan khác như:

• Kiểm tra dấu chân ướt: Thử nghiệm này sử dụng chân ướt để đánh giá vòm bàn chân. Nếu dấu chân in đậm, chứng tỏ bàn chân phẳng. Ngược lại, vòm bàn chân cao sẽ để lại dấu chân mỏng.
• Kiểm tra giày: Bác sĩ sẽ xem xét đế giày để phát hiện các dấu vết bào mòn, đặc biệt là ở phần gót chân. Điều này có thể giúp chẩn đoán nguyên nhân cơ học của bàn chân bẹt.
• Kiểm tra ngón chân: Bác sĩ đếm số lượng ngón chân có thể nhìn thấy từ phía sau người bệnh. Người có bàn chân bình thường thường chỉ nhìn thấy ngón út, trong khi người bị bàn chân bẹt có thể thấy 3 hoặc 4 ngón chân.
• Kiểm tra sự linh hoạt: Thử nghiệm này đánh giá khả năng linh hoạt của bàn chân. Nếu vòm bàn chân xuất hiện khi người bệnh đứng trên ngón chân, bác sĩ có thể xác định đó là bàn chân bẹt linh hoạt. Nếu vòm bàn chân không xuất hiện, đó có thể là bàn chân bẹt cứng.

2. Xét nghiệm hình ảnh

Nếu triệu chứng bàn chân bẹt trở nên nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện các xét nghiệm hình ảnh để xác định nguyên nhân cơ bản. Các xét nghiệm phổ biến bao gồm chụp X-quang và chụp cắt lớp vi tính (CT) để đánh giá sự thẳng hàng và góc của bàn chân, siêu âm để xem các tổn thương mềm và chụp cộng hưởng từ (MRI) để hiển thị các tổn thương xương và mô mềm.

Phương pháp điều trị cho người có lòng bàn chân bằng phẳng

Cách điều trị bàn chân phẳng sẽ phụ thuộc vào độ tuổi của người bệnh. Phương pháp chữa trị được ưu tiên là những phương pháp bảo tồn, không xâm lấn. Tuy nhiên, trong các tình huống nghiêm trọng, việc phẫu thuật có thể được xem xét nhằm ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.

1. Điều trị bàn chân bẹt ở trẻ em

Bàn chân bẹt ở trẻ sơ sinh và trẻ mới học đi thường không yêu cầu điều trị. Thông thường, trong hầu hết các trường hợp, tình trạng này sẽ tự khắc cải thiện hoàn toàn khi trẻ trưởng thành vào độ tuổi vị thành niên hoặc thiếu niên.

Để giảm thiểu các triệu chứng của bệnh, trẻ em nên được khuyến khích đi chân trần trên nhiều loại mặt đất khác nhau, chẳng hạn như sàn nhà hoặc sân vườn. Đây là một biện pháp giúp trẻ phát triển vòm bàn chân một cách tự nhiên. Ngược lại, việc trẻ sử dụng giày bít mũi, đặc biệt là đối với những trẻ có ngón chân hẹp, có thể tạo ra nguy cơ phát triển bàn chân bẹt cao.

Lưu ý rằng nẹp định hình chân thường không được khuyến nghị cho trẻ em, trừ khi trẻ có dị tật bàn chân bẩm sinh. Khi trẻ tiến vào độ tuổi thiếu niên và triệu chứng của bệnh vẫn không cải thiện, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật bằng cách sử dụng các thiết bị chỉnh hình chân để điều chỉnh cấu trúc xương về vị trí chính xác.

2. Điều trị bàn chân bẹt ở người lớn

Bàn chân bẹt ở người lớn thường là một tình trạng vĩnh viễn, do đó, quá trình điều trị tập trung vào việc cải thiện các triệu chứng. Các người bệnh trải qua đau đớn cường điệu và kéo dài có thể tìm đến sự giúp đỡ từ thuốc giảm đau, chương trình tập thể dục đặc biệt cho chân, và thậm chí cả việc sử dụng các dụng cụ chỉnh hình chân.

Việc sử dụng giày đặc biệt hoặc dụng cụ chỉnh hình có thể giúp cải thiện tình trạng bàn chân bẹt ở người lớn. Do đó, có thể bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh sử dụng các dụng cụ chỉnh hình hoặc điều chỉnh cấu trúc bàn chân tạm thời trong vài tuần hoặc thậm chí vài tháng. Điều này giúp cơ thể thích nghi dần với sự thay đổi và đồng thời giảm bớt cảm giác không thoải mái.

Sau khi tìm ra dụng cụ chỉnh hình phù hợp nhất, có thể người bệnh sẽ cần phải sử dụng chúng suốt đời. Ngoài ra, có một số bài tập đặc biệt cho bàn chân có khả năng tăng cường sự linh hoạt và sức mạnh của vòm bàn chân. Tuy nhiên, các kỹ thuật này cần được hướng dẫn bởi chuyên gia vật lý trị liệu.

Các phương pháp vật lý trị liệu để khắc phục triệu chứng bàn chân bẹt ở người lớn bao gồm việc thực hiện các bài tập như:

• Sử dụng ngón chân để nhặt viên bi hoặc xếp đồ vật.
• Thực hiện các động tác kéo căng để duỗi cơ và gân ở chân và gót chân.
• Tập thể dục yoga như tư thế chó hướng xuống để kéo dài và tăng cường cơ bắp và gân gót chân.
• Massage trị liệu, chẳng hạn như đặt một quả bóng dưới bàn chân để cải thiện sự linh hoạt và giảm đau nhức.

Phẫu thuật điều trị

Trong trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật cũng có thể được bác sĩ đề xuất nhằm giảm đau do hội chứng bàn chân phẳng, thậm chí tạo lại một vòm bàn chân mới.

Vì các vị trí của đau do bàn chân phẳng thường khác nhau, không có phẫu thuật thống nhất cho tất cả trường hợp. Ngoài ra, quá trình điều trị này còn phụ thuộc vào độ tuổi, triệu chứng, và mức độ biến dạng cấu trúc ở bàn chân.

Có hai loại phẫu thuật chính được thực hiện để điều trị hội chứng bàn chân bẹt:

• Phẫu thuật tái tạo: Quá trình này nhằm đặt lại các gân và cân chỉnh các khớp, từ đó định hình lại bàn chân đúng cách.
• Phẫu thuật cấy ghép xương: Thủ thuật này nhằm tái ghép các xương hỗ trợ vòm bàn chân và điều chỉnh tình trạng bàn chân bẹt. Bác sĩ sẽ đưa một bộ phận cấy ghép bằng kim loại vào bàn chân để tạo ra vòm và hỗ trợ chân.

Lưu ý rằng phẫu thuật có thể giúp bệnh nhân bàn chân phẳng cải thiện các triệu chứng hiệu quả, tuy nhiên, quá trình phục hồi cần thời gian. Ngoài ra, điều trị này cũng có thể gây ra một số biến chứng, mặc dù hiếm, như nhiễm trùng, cử động mắt cá chân yếu, hoặc lành tổn thương không đúng cách gây ra đau đớn kéo dài.

Dị tật bàn chân phẳng có thể được điều trị và không ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng vận động nếu được phát hiện sớm. Vì vậy, khi có những dấu hiệu nghi ngờ về bệnh lý này, quan trọng nhất là bạn nên thăm khám bác sĩ ngay để tìm hướng điều trị thích hợp.

Do đó, nếu bạn phát hiện con bạn có các dấu hiệu của bàn chân bẹt, hãy đến các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và đề xuất phương pháp khắc phục kịp thời.

DR.ALLEN CHIROPRACTIC – HỆ THỐNG PHÒNG KHÁM TỐT NHẤT & HIỆN ĐẠI NHẤT CHUYÊN ĐIỀU TRỊ BÀN CHÂN BẸT. Đến với Dr.Allen trẻ sẽ được nhận và điều trị bàn chân bẹt bởi công nghệ, thiết bị hiện đại tiên tiến nhất hiện nay như:

CÔNG NGHỆ 3D LASER THẾ HỆ MỚI NHẤT

• Scan chuẩn xác mức độ bàn chân bẹt
• Mô phỏng bàn chân 3D chính xác 100%

CÔNG NGHỆ ĐẾ CHỈNH HÌNH TÂN TIẾN NHẤT TỪ TẬP ĐOÀN VOXELCARE THỤY SỸ

• Chế tạo đế giày với độ chính xác 100%
• Tương thích hoàn toàn với cấu trúc bàn chân
• Chất liệu siêu đàn hồi, kháng khuẩn, bền bỉ, êm ái tuyệt đối
• Tái tạo vòm bàn chân, cân bằng dáng đi chuẩn

BÀI TẬP TRỊ LIỆU CHUYÊN SÂU – Chỉ định bởi Hội đồng bác sĩ Mỹ

• Tăng cường sức mạnh nhóm gân cơ chân
• Điều chỉnh thói quen vận động lành mạnh
• Phát triển hệ cơ xương khớp toàn diện

Không những vậy cùng với đội ngũ bác sĩ quốc tế giỏi, nhiều năm kinh nghiệm, Dr. Allen hứa hẹn sẽ là một trong những địa chỉ điều trị bàn chân bẹt mang lại những hiệu quả mà bạn mong đợi.\

Mọi câu hỏi của bạn về các bệnh lý xương khớp và dịch vụ của Dr.Allen Chiropractic vui lòng liên hệ qua hotline 19001599 để được tư vấn thêm.